HOOGSENSITIEF KIND
Hooggevoelig kind (HSK)
Is je kind erg gevoelig voor prikkels, is het snel van slag? Kan je kind slecht tegen harde geluiden, drukte, schrikt het snel en is het erg gevoelig voor pijn? Heeft je kind een hekel aan bepaalde kleding die kriebelt of last van irriterende etiketjes? Neemt je kind veel in zich op zoals geuren en geluiden? Heeft je kind oog voor detail en is het gevoelig voor de stemming van anderen? Legt je kind de lat hoog voor zichzelf/ is het perfectionistisch? Beleeft het dingen intensief? Stelt het diepzinnige vragen? Dan is je kind mogelijk hooggevoelig.
Hooggevoeligheid is een karaktereigenschap waarmee 1 op de 5 kinderen wordt geboren. Het is geen stoornis of ziekte. Hooggevoelige kinderen (en volwassenen) hebben een bijzonder gevoelig zenuwstelsel maar hoe ga je daar nou het beste mee om?
Omdat het voor zowel het kind als de ouder vaak toch wel ingewikkeld is om hier een goede weg in te vinden, geef ik hieronder graag wat tips die je wellicht kunnen helpen bij de opvoeding van een hooggevoelig kind.
Neem je kind serieus en toon begrip
Zorg ervoor dat je kind zich serieus genomen en begrepen voelt, wees geduldig. Zeg niet: “Stel je niet zo aan.” Of “Huil je nou alweer?” Dit soort uitspraken zijn snel gedaan en kan je kind het gevoel geven dat het ‘niet normaal’ is. In plaats hiervan, luister naar je kind, praat er samen over, stel vragen en toon begrip.
Zorg voor voldoende rust
Kinderen die hooggevoelig zijn, verliezen veel energie aan prikkels. Daarom is voldoende slaap erg belangrijk, evenals rustmomentjes op de dag. Vaak vinden deze kinderen het prettig als ze een plekje hebben om zich even terug te trekken waar het rustig is zodat ze weer even kunnen ‘opladen’.
Structuur en voorspelbaarheid
Voorkom zoveel mogelijk verrassingen. Hooggevoelige kinderen hebben moeite met veranderingen, probeer daarom helderheid en duidelijkheid te verschaffen. Kondig ruimschoots van te voren dingen/activiteiten aan. Structuur en duidelijkheid geven rust.
Geef het tijd
Hooggevoelig zijn betekent, meer tijd nodig hebben om informatie te verwerken. Ook hier vergt dat geduld.
Belangrijk voor het zelfvertrouwen van het kind is, dat je het geen taken uit handen neemt omdat het volgens jou bijvoorbeeld te langzaam gaat. Deel de taak liever op in kleinere stapjes, zodat het kind het vertrouwen krijgt dat hij/zij het wel kan.
Positief bekrachtigen ipv straffen
Als een kind laat zien dat het boos is of niet luistert, is dat een signaal dat er iets aan de hand is. Probeer rustig te blijven. Boos worden werkt averechts, evenals straffen omdat een hooggevoelig kind zich snel afgewezen voelt. In plaats van boos worden, reageer liever met positief gedrag. Moedig je kind aan om zich in woorden uit te drukken, zoals bang, boos, verdrietig enz en toon begrip: “Ik begrijp dat je verdriet hebt…..” Dan voelt een kind zich begrepen, dat je aan zijn/haar kant staat en wil helpen.
Iedere ouder wil graag veiligheid en duidelijkheid voor zijn of haar kind en daarvoor zijn er regels. Stel indien mogelijk samen met je kind (realistische) regels op, laat je kind meedenken over de oplossing. Als je het kind zelf laat meedenken, zal het eerder geneigd zijn zich eraan te houden.
Leg je kind meer uit waarom je iets niet goed vindt en wat de gevolgen zouden kunnen zijn ipv “Ik WIL dat je….” zonder uitleg waarom en dan achteraf straffen omdat het mis ging. Als je vooraf de eventuele gevolgen uitlegt, geef je je kind de ruimte en verantwoording om zelf te kiezen en zal het nadenken over je advies.
Als je je kind straft om zijn of haar gedrag (bijv. huilen, schreeuwen, gillen) krijgt het als signaal dat het niet boos of verdrietig mag zijn. Het is dus van groot belang om het gevoel te erkennen (“Ik begrijp dat je verdriet hebt…”) en leer je kind zich dan anders te uiten. Leg uit dat het gedrag niet handig is en waarom het prettiger is om dat anders te doen.
Enkele boekentips:
Het hoogsensitieve kind, E. N. Aron (grondlegster van de term HSP, Hoog Sensitief Persoon)
De gids over hooggevoelige kids, Josina Intrabartolo en Leonie Le Doux
Hoogsensitieve kinderen, Esther Bergsma
De hoogsensitiviteit survivalgids, An Michiels (geschreven voor kinderen)
Hanneke van Oorschot, HSPcoach